????هەندێ زانیاری پێویست لەبارەی زەکاتی ئاژەڵ????.

هەندێ زانیاری پێویست لەبارەی زەکاتی ئاژەڵ.

هەرچی ئاژەڵە لەو سێ ڕەگەزەی کە باسی لێوە کرا (حوشتر + ڕەشەوڵاغ + مەڕو بزن) زەکات لێدەرهێنانیان واجبە هەموو ساڵێ یەک جار.

مەرجەکانی واجببوونی زەکات لەو ئاژەڵانە
بریتیە لە شەش شت:

یەکەم: ئیسلامەتیە، واتە: زەکاتدەرەکە موسڵمان بێ، جا منداڵ بێ، یان گەورە، شێت بێ، یان عاقڵ بێ.

دووەم: ئازاد بێ، واتە: زەکاتدەرەکە کۆیلە نەبێ.

سێیەم: ئاژەڵەکە بەتەواوی موڵکی خۆی بێ.

چوارەم: ئاژەڵەکان بگەنە ڕادەی زەکات.

پێنجەم: ئاژەڵەکان ساڵێکی ئیسلامی بەسەردا بڕواو، هەر لە موڵکی خاوەنەکەیدا بێ (بۆ نموونە: چل سەر مەڕی کڕی و تا شەش حەوت مانگ یان کەمتر لە ساڵێک لای مایەوەو، دواتر هەموویانی فرۆشت، ئەوەی کە کڕیویەتی کاتەکەی لەدەست پێکی کڕینەکەوە دەست پێ دەکات تا دەبێتە ساڵێک لەلای بمێنێتەوە)[١].

شەشەم: ئەو ئاژەڵانە بلەوەڕدرێن لە پووش و گیای گشتی، جا ئەگەر ماوەیەک خاوەنەکەی عەلەف (ئالیکی) ئەدانێ، یان بە پارە گەڵای دارو پووش و گیای بۆ ئەهێنان، ئەوە تێبینی ئەکەین: ئەگەر نرخی عەلەفەکە کەمتر بوو لە بەرووبوومی ئاژەڵەکان، یان لە نرخی ئاژەڵەکان ـ ئەگەر بەروبوومیان نەبوو ـ یان بە ئەندازەی یەکتری بوون، ئەوە واجبە زەکات بدا، بەڵام ئەگەر نرخی عەلەفەکە زۆرتر بوو لە بەرووبوومەکە، یان لە نرخی ئاژەڵەکان ـ ئەگەر بەربووم نەبوو ـ ئەوە زەکاتی لەسەر نیە.

ئینجا بزانە:
مەبەست لە بەربووم: بێچووەکان و، شیرو، خوری و، مووەکەیە بە تێکڕایی.

ئاگاداری
ئەو ئاژەڵەی بە زەکات ئەچێ:
نابێ نەخۆش بێ و،
نابێ کەم و کوڕی هەبێ و،
نابێ نێرینە بێ،
مەگەر هەر ئەو ئاژەڵانەی هەبن، ئەو کاتە هەر لە وێنەکەی خۆیان زەکاتەکەیان ئەدا.

هەروەها ئەو کەسەی کە زەکات وەرئەگرێ (واتە: کرێکاری زەکات وەرگر لەخەڵک)
نابێ داوای ئاژەڵی بە بێچوو بکاو،
نابێ داوای ئاژەڵی ئاوس بکاو،
نابێ داوای دابەستەی خواردن بکاو،
نابێ داوای ئاژەڵێکی لە هەمووان باشتر بکا.

بەڵگەش
(لە ئیبن و عەبباسەوە ڕەزای خوایان لێ بێ گێڕدراوەتەوە کەوا پێغەمبەری خوا صلی اللە علیە وسلم بە موعازی فەرموو: ئاگاداربە: نەکەی ماڵە باشەکەیان ـ لە زەکات ـ لێ وەربگری) بوخاری و موسلیم ڕیوایەتیان کردووە.

تێبینی: بەڵام ئەگەر خاوەنەکەی ڕازی بێ، ئەو کاتە دروستە ماڵە باشەکە وەربگرێ.

ئیمامی هەرتەلی
ڕۆژی پڕشنگدار (١٠٥)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[١] 🪶ڕوونکردنەوەی باوکی غەزالیە